Họ cần lẽ phải, một thứ lẽ phải được trình bày để tâm phục hơn là lý phục. Các thực tế ấy lại hiểu ngầm sự tranh đấu chua cay. Mục đích của cuộc đời làm cho nó có giá trị ở ngay địa vị mà mình xây một cách lương thiện.
Nhưng về đường tư tưởng, về các quyết định thuộc lãnh vực xã hội, chánh trị, quân sự, họ lúc nào cũng tỏ ra là tay bản lĩnh. Bạn trai sống phong phú bằng giác quan lắm. Con đẻ của tự ái, dấu hiệu của ý thức nhân cách đấy.
Trong tâm lý bạn gái tôi đã nói bạn gái tự nhiên được phú bẩm thiên về những vật cụ thể, những hình ảnh là các điều kiện giúp cho trí tưởng tượng hoạt động, nên họ giàu có về tài năng nầy. Không sợ ai hẳn đâu, mà tim hay hồi hộp. Vả lại chạy theo đuôi tình ái mãi thì đâu học hành gì được.
Jankélévich trong giới thợ thuyền ở Chemnitz không có nam thanh nào trên 17 tuổi mà thanh khiết, không có nữ thanh nào đồng trinh. Tôi thấy lời phê phán nầy gắt quá. Những con người cùng họ, máu, kể cả cha mẹ, họ bớt coi là những đối tượng của tình yêu.
Một Phao lo, một Vincent de Paul, một Phan văn Minh chẳng hạn. Xuyên qua lớp kiến tình yêu, bạn thấy người yêu của bạn là tuyệt sắc, tuyệt tài, tuyệt đức. Các linh mục dòng Tên rất sáng suốt trong tổ chức giáo dục trong tinh thần của thánh Ignaxiô nên đã nêu lên khẩu hiệu vàng ngọc nầy trong những ký túc xá giáo dục: chẳng nên khi nào hai, luôn luôn ba, ít khi bốn.
Mối tình càng thâm mà bội tính thì oán ghét càng cay độc. Bạn trai rất mắc cỡ, sượng sùng khi mình trần truồng mà bị người khác phái thấy. Trong khi thao luyện thân thể họ đừng làm tổn hại tinh thần.
Còn bao nhiêu vòi lửa ô uế phát xuất từ cõi lòng thờ lạy vật chất, tàng trữ như uế vật trong cái nhà mà Đức Giê Su gọi là mả tô vôi. Mà một khi lao mình vào thì trước sau, dù muốn dù không nó cũng dẫn đến nhịp đàn tối hậu của bản nhạc yêu đương là việc tính giao. Hồi nhỏ đi theo mẹ dự lễ chùa, thất, nhà thờ với lòng sốt sắng trong bầu không khí siêu thoát.
Tôi thấy có nhiều đ àn ông khi đi đâu với người vợ mới cưới mà gặp người bạn tình cũ họ hơi buồn: nét buồn nói lên sự hiền, sự hối tiếc. Xét cho đúng sự sướng khoái nầy tự bản chất giống sự sướng khoái của việc giao cấu. Đời họ tôi thấy rất lên hương! Mà phải có tâm hồn cao cả anh dũng lắm mới làm được.
Có kẻ tưởng mình mang một chứng bệnh gì quái gở do những tư tưởng ô uế xác thịt. Trong gia đình ta thấy bạn trai ít kiếm chuyện gây lộn. Họ tự nhiên đòi hỏi biết minh bạch những gì có liên can tới họ.
Nói tắt, đức thanh khiết càng cao quý càng nỗ lực tranh đấu với thútính để đề phòng. Người yêu họ đổi như thay áo. Qua buổi tiền thanh niên rồi, bạn trai hay mắc tật hơi buồn cười nầy là vẫn ưa sự hợp lý song hễ hở môi là không lý luận mà lý sự.