Theo cách hiểu cũ, thơ được sáng tác từ nơi sâu thẳm tâm hồn nhà thơ; khởi nguồn của những vần thơ là một nơi bí ẩn trong thế giới sáng tạo của lý trí hoặc tâm hồn. Ví dụ, các câu hỏi về đặc điểm của ý tưởng đang được xem xét gợi lên rất nhiều vấn đề liên quan. Bạn thu được gì sau khi tăng đáng kể tốc độ đọc của mình? Bạn có tiết kiệm được thời gian không? Còn vấn đề hiểu thì sao? Nó cũng tăng lên hay bị ảnh hưởng xấu trong quá trình này?
Trước hết là về vấn đề hệ thống thuật ngữ. Trước tiên, ta có thể chuyển các quy tắc cấu trúc thành các đồng dạng hư cấu như sau: Dù đọc loại sách gì thì độc giả vẫn phải tuân theo một số quy định chung.
Như Aristotle đã nói hạnh phúc là chất lượng của toàn bộ cuộc đời. Ông ta cũng cố gắng để độc giả dễ dàng nhận ra những thuật ngữ và tiền đề được ông sử dụng. Dù thế nào, họ cũng buộc phải chấp nhận giải pháp mà người khác đưa ra cho vấn đề của họ.
Tương tự, nếu bạn có thể đọc một cuốn sách dài về lịch sử, triết học, hay một chuyên luận về khoa học thì việc đọc báo hay bản tóm tắt cùng lĩnh vực đó sẽ chỉ là chuyện nhỏ. Tuy nhiên, chỉ biết suy nghĩ của tác giả thôi chưa đủ. Giả sử bạn là một triết gia đang băn khoăn với một trong những câu hỏi đơn giản của con trẻ như nói ở trên, bạn sẽ trả lời thế nào?
Trước khi bạn nhận ra điều đó, bạn đã đọc một phần hay của cuốn sách rồi. Trong trường hợp nào, bạn cũng phải tìm được các vấn đề đó. Nhưng bất cứ bài thơ trữ tình nào cũng đều có tính thống nhất.
Câu hỏi cuối cùng (Ý nghĩa của cuốn sách là gì?) là câu hỏi quan trọng nhất trong cấp độ đọc đồng chủ đề. Dù cuốn sách đó có khó đến đâu, nếu nó được tiếp cận đúng cách thì đại đa số độc giả sẽ không bị thất vọng. Đó là những quy tắc chung, có thể áp dụng cho tất cả các thể loại văn học giả tưởng dù ở thể văn xuôi hay thơ (bao gồm cả sử thi), dài hay ngắn, dễ hay khó.
Từ thuật ngữ chúng ta chuyển sang nhận định, rồi lập luận. Chúng chỉ dựa trên kinh nghiệm chung và là một phần của hệ thống kiến thức. Nhưng để biết được sự thật, chúng ta lại phải xem xét câu chuyện đó từ nhiều góc nhìn khác nhau.
Lúc này, bạn sẽ nhớ lại bước đầu tiên một người đọc phân tích phải làm là trả lời câu hỏi Cuốn sách đó thuộc loại nào?. Bạn có thể tăng tốc độ đọc lên gấp hai, ba lần trước khi bạn nhận thức được điều này. Hầu hết các khoá học tốc độ không giải quyết được vấn đề này.
Ví dụ, bạn phải biết mình đang đọc thể loại sách có nội dung hư cấu (như tiểu thuyết, sử thi, thơ trữ tình…), hay một tác phẩm có tính chất mô tả về lĩnh vực nào đó. Các tác giả của một tác phẩm giả tưởng luôn tạo ra một thế giới giả tưởng nơi các nhân vật sống, chuyển động và thể hiện bản thân họ. Triết gia Francis Bacon (1561-1626) từng nhận xét rằng: Một số sách chỉ dùng để nếm.
Khía cạnh ngữ pháp là phần xử lý từ ngữ, khía cạnh logic là bước xác định ý nghĩa hay nói một cách chính xác là xác định các thuật ngữ. Trong chương này, chúng tôi chỉ đề cập đến những điểm thiết yếu nhất với hy vọng giúp độc giả hiểu và áp dụng được quy tắc 5 khi đọc sách. Các quy tắc đọc để rồi tự ru ngủ mình dễ thực hiện hơn các quy tắc đọc để thức trong suốt quá trình đọc.