Lần cuối cùng gặp tôi, bà đã 70 tuổi. Đa số bệnh nhân là những bà nội trợ dễ bị xúc động. Nếu Tchaikovsky không bị định mạng cướp mất hạnh phúc, nếu ông không gặp phải người vợ đa nghi, hay thù oán, loạn thần kinh có lẽ chẳng bao giờ ông sáng tác được bản nhạc Symphonie pathétique, ngàn năm bất diệt.
Thiệt nghĩ mà sợ! May một bộ áo để bận vài năm thì họ đắn đo lắm, lựa một nghề định đoạt hết cả tương lai, hạnh phúc và bình tĩnh trong tâm hồn thì họ lại chẳng hề suy nghĩ!". Bây giờ có khi cả tháng tôi không nhớ rằng bàn tay trái của tôi chỉ còn bốn ngón. Kipling không kém, cũng nổi lôi đình.
Tôi đọc đi đọc lại bức thư ấy, thấy như có cháu đang đứng bên cạnh, nói với tôi: "Tại sao cô không hành dộng như cô đã khuyên cháu? Cứ vui sống đi, mặc kệ tình thế ra sao thì ra, giấu nỗi lòng trong một nụ cười rồi vui vẻ sống". Tại sao vậy? Vì nó đã dạy cho ông biết an phận, cho biết rằng sức ông chịu được những cảnh đau đớn nhất đời, nó đã cho ông thấy lời này của thi sĩ John Milton là chí lý: "Đui không phải là khổ, không chịu được cảnh đui mới là khổ". Trong thư nói: "Bà mất, cô và cháu thấy nhà vắng hẳn đi, nhất là cô.
Ông nói với tôi rằng khi chiến tranh thứ nhì bùng lên ở u Châu, ông gần như chết điếng, lo về tương lai đến nỗi mất ngủ. Kẻ tội phạm vừa trồng bông vừa hát đó đã tỏ ra có nhiều lương tri hơn nhiều người trong bọn chúng ta. 000 Mỹ kim để tìm xem tại sao màu cỏ lại xanh.
Nhờ chúng, tôi thấy rằng muốn được hạnh phúc, ta phải gây hạnh phúc chung quanh ta. Bạn cầu nguyện: "Kính lạy Thượng Đế, con không thể chiến đấu một mình được nữa. "Lớn lên, tôi kết hôn với một người chồng cao niên.
Khi mới cưới, cô Eleanor Roosevelt ngày nào cũng bất bình vì người hầu bếp làm hư một món ăn. Nếu vậy thì ông nhạc tôi là một tín đồ cao thượng của đạo ấy rồi. Nhưng chuyện xảy ra thiệt.
Nhà tôi cằn nhằn, vì không tiền trả tiệm tạp hóa mà nhà thì đông miệng ăn. Chúng ta biết được thế nhờ một bức thư từ giã cõi đời mà tám tháng sau một nhóm thám hiểm cứu nạn tìm thấy bên 11 cái xác cứng ngắt. Mà cũng phải, làm sao đủ sống được? Mỗi buổi sáng khi tỉnh dậy, nghĩ tới nỗi phấn đấu với đời, tôi lo sợ đủ thứ: Sợ không trả nổi tiền xe, sợ không trả nỗi tiền phòng, không kiếm đủ ăn, sợ rồi sẽ đau ốm không có tiền uống thuốc.
Tại sao lại có sự kích thích đó? Là vì khi ấy châu thành Nữu Ước có tám người lên đậu và hai người chết. Ấy vậy mà sau này tôi đã kiếm được một phưng pháp kết qủa đúng như thế. Đừng cho vợ con lãnh tột một lần số tiền bảo hiểm sinh mạng của bạn
Bạn có giữ được như vậy chăng? Nếu bạn là một người bình thường, vô bệnh, bạn có thẻ trả lời. Tôi muốn nhảy xuống sông tự tử cho rồi đời. Tôi biết rằng khó học được cách giao uỷ trách nhiệm cho người khác.
Tại nhà thương, ông không chịu nằm trong phòng riêng mà xin nằm trong một phòng chung để được gần những người đau khổ khác. Bà rụt rè ngỏ ý đó với người bán hạt dẻ ngào đường [41]. Thình lình tôi nẩy ra cái ý nên làm như mình thích công việc, dù thiệt tâm mình ghét nó.