Nếu một người đứng trên bờ hồ tắm và hỏi bạn: "Tôi phải bắt đầu nhảy ra sao đây?" thì chắc chắn bạn đáp: "Cứ nhảy đi, bình tĩnh mà nhảy". Tập trung tư tưởng chỉ là bước đầu thôi (phải bỏ ra ít nhất nửa giờ vào việc đó). trong chương trước, tôi đã kể tên Marc Aurele và Epictete.
- Sao? Ông bảo tôi luyện trí óc ngoài đường đông nghẹt người ta ư? Nhưng có nhiều mức độ. Vậy bạn phải tiến chầm chậm.
Một người có thể muốn tới thành La Mecque (Đất thánh của những người theo Hồi giáo). Sự mong mỏi mà không được thoả mãn có thể làm cho y luôn bứt rứt. tôi nói vậy và buồn mà nhận rằng phần đông người ta không đọc thơ.
Mà cũng không ai lãnh nó nhiều hơn hoặc ít hơn bạn. Chương trình lập ra thì phải theo nhưng không được coi nó như một ngẫu tượng phải thờ. Bạn cho điều đó là tự nhiên phải không? Vậy thì tại sao bạn lại ngạc nhiên khi tôi bảo rằng mỗi ngày trung bình bỏ ra một giờ luyên trí, sẽ làm cho óc bạn hoạt động hăng hái lên luôn luôn?
Con đường tới thành La Mecque vốn vô cùng khó khăn, gập ghềnh và đáng buồn nhất là không bao giờ tới đích được. Chương trình lập ra thì phải theo nhưng không được coi nó như một ngẫu tượng phải thờ. Tôi tưởng tượng rằng phần đông những người có óc tò mò tìm hiểu đều hướng đến văn chương.
Suy nghĩ về lẽ nhân quả, người ta sẽ mất vẻ mặt vô lý, không thấy bực mình hay đau khổ khi gặp nghịch cảnh, người ta sẽ thấy nỗi khổ ở đời giảm đi mà niềm vui thì tăng lên. Chính bạn là người tôi muốn khuyên đấy. Suy nghĩ về lẽ nhân quả, người ta sẽ mất vẻ mặt vô lý, không thấy bực mình hay đau khổ khi gặp nghịch cảnh, người ta sẽ thấy nỗi khổ ở đời giảm đi mà niềm vui thì tăng lên.
Bạn là một thư ký ngân hàng và chưa đọc tiểu thuyết hấp dẫn của Walter Bagehot nhan đề là "Đường Lombard" ư? Thưa bạn, nếu bạn đọc cuốn đó, đọc kỹ nó một giờ rưỡi ba buổi tối trong tuần, bạn sẽ thấy công việc của bạn say mê tới mức nào. Xin bạn đừng tỏ vẻ mỉa mai khi nghe hai tên ấy. Cho nên riêng tôi, tôi yêu sự gắng sức lắm.
Đó, thái độ của thầy phải như vậy. Nếu bạn không chịu khó suy nghĩ mệt nhọc 45 phút (mới đầu, công việc ấy chán lắm) thì một giờ rưỡi đọc sách mỗi đêm sẽ uổng lắm. Một thái độ như vậy tất nhiên là diệt hết hứng thú của 16 giờ đó và kết quả là nếu ông ta không tiêu phí thời gian đó thì cũng chẳng đếm xỉa gì tới nó cả, coi như ở ngoài lề đời sống.
Như trên tôi đã nói, sự tiếp tế thời gian có chỗ này quý nhất, là ta không thể tiêu non nó được. Ông đi lại bến xe mà đầu óc rỗng không. Quyết tâm ngừng công việc lại để tránh cái nguy đó, là một giải pháp vô ích.
Thiên-tài cũng không được hưởng thêm, dù chỉ là một giờ mỗi ngày. Năm sau, giờ sau, ngày sau luôn sẵn sàng đợi ta. Tới nơi ông thường phải đợi xe.