Vậy bạn phải tiến chầm chậm. Hạnh phúc của bạn - cái vật quý ta cố nắm chặt mà nó vãn cứ thoát được ấy - cũng tuỳ thuộc vấn đề đó. Ta coi hát, đương tươi cười thì giữa hai màn, bóng ma đó đưa ngón tay trỏ chỉ còn xương với da, ra hiệu cho ta và ta mất vui ngay.
Thưa bạn, tôi nhiệt liệt lập lại rằng tôi viết cho bạn đấy. Nhưng những điều tôi nói về âm nhạc có thể áp dụng vào những nghệ thuật khác. Tiểu thuyết càng hay càng dễ đọc.
Chúng ta không bao giờ có thêm chút thì giờ nào đâu. Bạn lên xe với tờ báo và bình tĩnh, ung dung để hết trí não vào tờ báo. Lúc đó bạn có thể đọc báo được.
Bạn có thể nghiên cứu riêng về một loại âm nhạc nào (như loại hợp tấu chẳng hạn). Thiên-tài cũng không được hưởng thêm, dù chỉ là một giờ mỗi ngày. Bạn có thể có những nguyên tắc giúp mình tin rằng cướp bóc là làm việc phải.
Tất cả các hiền nhân của mọi thời đều đồng ý về chỗ đó. Tôi chắc chắn có nhiều người rất tốt, nếu bắt buộc lựa chọn trong hai điều, một là đọc tập "Thiên đàng đã mất" (tập thơ của Milton - người Anh kể về tổ tiên loài người phải đày xuống cõi trần. Khi óc ta thấm nhần chân lý chủ yếu này là không có gì xảy ra mà không có nguyên nhân thì chẳng những trí óc ta mở-mang thêm mà lòng ta cũng rộng rãi hơn.
Điều quan trọng nhất là luôn nhận thấy luật nhân quả, nghĩa là thấy sự phát triển liên tiếp trong vũ trụ, nói một cách khác, là thấy luật biến hóa. Chắc là bạn muốn tin rằng hạnh phúc không sao đạt được. Bạn bảo bạn không biết chơi dương cầm, không biết chơi vi-ô-lông và tới băng-giô cũng không biết gảy, tóm lại, chẳng biết chút gì về âm nhạc cả.
Suy nghĩ về lẽ nhân quả, người ta sẽ mất vẻ mặt vô lý, không thấy bực mình hay đau khổ khi gặp nghịch cảnh, người ta sẽ thấy nỗi khổ ở đời giảm đi mà niềm vui thì tăng lên. Nhưng thế nào bạn cũng phải chú ý tới bổn phận đó vào một lúc khác. Bạn đi chưa được mười bước thì trí óc bạn đã nhảy nhót ra khỏi vật đó, và đương giỡn với vật khác dưới mắt bạn.
Thiên-tài cũng không được hưởng thêm, dù chỉ là một giờ mỗi ngày. Khi thử làm rồi mới thấy sự gắng sức đó không phải ít đâu vì cần hy sinh một chút. Bạn biết rằng ít nhất cũng có được nửa giờ yên ổn.
Trong cái xứ sở của thời-gian, giàu nghèo cũng như nhau, khôn dại cũng như nhau. Thành thử chúng tôi không thể . Cho nên riêng tôi, tôi yêu sự gắng sức lắm.
Riêng tôi, tôi nghĩ không có gì hợp thời bằng những tư tưởng của Marc Aurele hay Epictete; sách của hai ông rực rỡ những lý lẽ thông thường, áp dụng được vào đời sống hàng ngày của hạng trung nhân như bạn và tôi. Bạn xanh xao và mệt nhọc. Mặc dầu vậy, ông ta vẫn nhất định coi những giờ làm việc từ 10 giờ sáng đến 6 giờ chiều là khoảng thời gian chính trong ngày, còn 10 giờ trước và 6 giờ sau khoảng đó là phụ, chỉ như một đoạn mở và một đoạn kết vậy thôi.