Sự thúc ép này nảy sinh do vì quá khứ đã xác định cho bạn một nhân dạng và tương lai nắm giữ lời hứa hẹn cứu rỗi, hứa hẹn sự thành tựu dưới mọi hình thức. Hãy quan sát xem tâm trí tạo tác nó như thế nào, gán nhãn hiệu ra sao cho hoàn cảnh, cho bản thân bạn, hay cho người khác. Lối thiền định này như sau:
Hãy tự vấn bản thân xem: Có chăng niềm vui, sự dễ chịu và nhẹ nhàng trong việc tôi đang làm không? Nếu không có, thì đúng là thời gian đang che khuất khoảnh khắc hiện tiềm, và cuộc sống quả là một gánh nặng hay một cuộc đấu tranh gian khổ Chúng bơi thanh thản làm sao, thật thong dong tự tại, hiện trú toàn triệt trong cái Bây giờ, thật đường bệ và hoàn hảo mà chỉ một tạo vật vô niệm mới có thể như thế được. Đau khổ không thể sống bám vào niềm vui, bởi vì nó thấy niềm vui hoàn toàn không thể hòa lẫn với đau khổ được.
tiếp tục tập trung chú ý vào nỗi khổ đau của bạn, không ngừng cảm nhận cơn sầu khổ, sợ hãi, khủng khiếp, cô đơn, bất kể nó thuộc dạng tiêu cực nào. Quá khứ tự kéo dài nó ra do thiếu hiện tiền. Hãy dành cho đối phương khoảng trống để họ bày tỏ nỗi niềm.
Nếu bạn bị điều động bởi tâm trí của mình, mặc dù không được lựa chọn bạn vẫn sẽ gánh chịu hậu quả do hành động vô minh của mình, và bạn sẽ gây ra thêm nhiều đau khổ nữa. Mọi bám víu say nghiện đều nảy sinh từ sự lẩn tránh bất thức, không dám đối mặt để vượt qua nỗi đau khổ của chính bạn. Cho nên khi tai ương giáng xuống, hay việc gì đó hóa ra “tệ hại” cùng cực – như bệnh hoạn, tàn phế, tan nhà, mất của, tổn thất địa vị xã hội, tan vỡ mối quan hệ thân thiết, người thân thương chết đi hay đang vật vã đau đớn, hay chính bạn đang ở ngưỡng cửa tử thần – hãy biết rằng tai ương ấy còn có mặt trái nữa, rằng bạn chỉ cách có một bước là gặp chuyện kỳ lạ không thể tin được: đó là sự chuyển hóa toàn triệt biến kim loại căn bản đau khổ thành vàng ròng.
Tâm trí không sao hiểu được điều này. Nó xen vào giữa bạn và tự ngã của bạn, giữa bạn và người phối ngẫu, giữa bạn và thiên nhiên, giữa bạn và Thượng đế. Kết thúc ảo tưởng chính là tất cả ý nghĩa của cái chết vậy: Nó chỉ gây đau khổ bao lâu bạn còn ôm chặt lấy ảo tưởng.
Thậm chí tôi sẽ không biết mình là ai, bởi vì quá khứ hình thành con người tôi ngày hôm nay. Để mặc cho “sự hiện hữu” của tất cả mọi sự vật tự thân hiển lộ ra. Quyền lực uy hiếp người khác chính là sự yếu kém được ngụy trang dưới lớp áo sức mạnh.
Hãy quan sát tâm trí của mình, bạn sẽ thấy đây là cung cách vận hành cúa nó. Khi bạn ý thức hơn về thực tại hiện tiền của mình, bạn có thể hoát nhiên thấu hiểu lý do khiến cho trạng thái ý thức bị khuôn định của bạn vận hành theo những cách thức đặc biệt – chẳng hạn, lý do khiến cho các mối quan hệ của bạn lại tuân theo các khuôn mẫu nhất định – và bạn có thể nhớ lại các sự việc đã diễn ra trong quá khứ hay xem xét chúng một cách rõ ràng hơn. Sự thể ra sao bạn hãy để cho nó là thế ấy.
Hãy cảnh giác đối với bất kỳ “phản ứng xúc cảm” nào khi bạn đọc và chú tâm đến cảm nhận nảy sinh từ sâu thẳm bên trong bạn. Mặc dù bản thân không gian không hiện hữu, nhưng nó cho phép mọi thứ khác hiện hữu. Tuy nhiên, tình hình này sẽ không thành hiện thực đối vối bạn nếu như bạn không có lòng khoan thứ.
Hậu quả là các đối cực cung cấp năng lượng lẫn cho nhau. Đây là khía cạnh cốt yêu của lòng khoan dung. Đó là món quà quý giá nhất bạn có thể dành cho họ.
Chết theo kiểu này, bạn mới nhận ra rằng thực sự không có cái chết – và không có gì để sợ hãi. Khi bạn tiến đến điểm tĩnh lặng tuyệt đối, vậy mà vẫn tràn đầy sức sống, bạn đã vượt qua khỏi cơ thể nội tại và qua khỏi khí đến tận Cội Nguồn: tức là đến cõi Bất thị hiện. Song lẽ, cái thậm chí đáng kinh hoàng hơn chính là cái bao la vô tận của bản thân không gian, là cái sâu thẳm và tĩnh lặng cho phép tất cả mọi thứ huy hoàng tráng lệ đến thể được hiện hữu.